وصیت نامه امام حسن عسکری

(وصیتی از امام حسن عسکری به شیعیان)

دنیا و بهره‌مندی از آن، با هر نیت که باشد خواه به نیت فراهم‌آوردن سرمایه‌ای برای آخرت و خواه تلذذ، موجب غفلت است. لذاست که یکی از آثار احکام عبادی مانند نماز، روزه، تلاوت قرآن و... ذکر است. ثمره‌ی ذکر زدودن غبار غفلت است در درجه‌ی اول. توجه که حاصل شد انسان بر خطاهای منجر از غفلتِ خود واقف می‌گردد و با توبه سعی در پاک کردن آثار آن می‌کند. که این هم ثمره‌ی ذکر است در درجه دوم. پیامبر رحمت، محمد مصطفی^(ص)، کلامی دارند که به خوبی این حقیقت را بیان کرده و ذیل آن به یکی از مصادیق ذکر اشاره فرموده‌اند.

«تَذاكَروا وَ تَلاقَوا وَ تَحَدَّثوا فَاِنَّ الحَديثَ جِلاءٌ لِلقُلوبِ اِنَّ القُلوبَ لَتَرينُ كَما يَرينُ السَّيفُ جِلاؤُها الحَديثُ[1]»، يكديگر را متذکر شوید و با هم ملاقات کنید و برای یکدیگر حدیث بخوانید زيرا حديث جلا‌دهنده‌ی دل‌هاست همانا دل‌ها مانند شمشير زنگار می‌گيرد و جلای آنها حديث است. نیت، شرح این کلام نیست، اگرچه در عین اختصار بسیار پُرمغز و دقیق است. از این میان تنها به یک نکته دقت می‌کنیم. اینکه پیامبر حدیث را مایه‌ی جلای دل‌ها دانسته‌اند به دلیل نوع معارفی است که در احادیث توسط معصومین، به‌خصوص ائمه تعلیم داده شده است. تبیین مبانی اندیشه‌ی اسلامی با توجه به وجود عقاید انحرافی و التقاطی، تبیین جایگاه فردی و اجتماعی دین و پیوستگی آن، تبیین جایگاه حکومتی دین و جایگاه امام و... و تبیین وظایف و تعهدات ما نسبت به دین و آن بزرگواران.

در میان احادیث، حدیث‌هایی هستند که یکی از معصومین مواعظی را خطاب به یک یا چند تن از یاران خود بیان فرموده‌اند. در ذیل حدیثی از امام حسن عسکری^{علیه‌السلام} ذکر شده است که ایشان تمامی شیعیان خود را مخاطب قرار داده‌اند و به نکاتی مهم اشاره فرموده‌اند. در ابتدای حدیث به سیره‌ی اجتماعی که شیعیان با یکدیگر باید داشته باشند اشاره دارند و با بیانی لطیف، «فَبِهَذا جاءَ مُحَمَّدٌ ^(ص)‏»، گویی می‌خواهند بگویند که رمز توفیق پیامبر در دعوت مردم، توجه به همین امور بوده است. در انتهای این بخش همه‌ی شیعیان را به این نکته توجه می‌دهند که شما به نوعی در جامعه به ما منسوب هستید و خواسته و ناخواسته رفتار شما را به ما نسبت می‌دهند. پس آن‌گونه رفتار کنید که موجب جلب قلوب به سمت ما باشید. چرا که تشکیل حکومت بدون فراهم بودن بستر آن امری میسر نیست. امام در این فراز به حق حاکمیت خود اشاره می‌کنند و در پایان شیعیان را به خودسازی و پرهیز از غفلت سفارش می‌کنند.

نظرات شما عزیزان: